Technische vragen

De veensoorten die voor het samenstellen van potgrond worden gebruikt behoren tot de hoogvenen. Hoogveen is ontstaan onder invloed van voedselarm regenwater. Dit is aan de chemische samenstelling ook waarneembaar. Het veen is zuur met pH-waarden van 3,5 - 4,5 en bevat nagenoeg geen plantenvoedingsstoffen, waardoor het zoutgehalte laag is en de EC of geleidbaarheid waarden heeft van 0,1 - 0,2 mS.

Veen komt niet voor als één type. Omdat veen onder verschillende klimatologische omstandigheden ontstaat, zijn er verschillende typen beschikbaar. Veen ontstaat in die gebieden waar door plaatselijke omstandigheden plantenresten niet of nauwelijks verteren. Veen wordt onder meer gewonnen in Canada, Duitsland, Ierland, Zweden, Finland en de Baltische Staten. In een aantal van de genoemde landen wordt veen voornamelijk toegepast voor energie­doeleinden. Ook is veen een belangrijke grondstof voor de koolstofindustrie.

Potgronden en substraten bestaan uit vaste bestanddelen (meestal veen) en uit poriën, die op hun beurt weer zijn gevuld met water en lucht. De vaste bestanddelen zijn nodig voor de verankering van de wortels en de buffering van voedingsstoffen en water. Water in eventuele combinatie met meststoffen is noodzakelijk voor verdamping en als transportmiddel voor voedingselementen, terwijl lucht is vereist voor de ademhaling van de wortels. Een goede potgrond heeft een juiste verhouding tussen deze elementen, afgestemd op gewastype, teeltduur en teeltomstandighe­den. In het algemeen kan men stellen, dat de kwaliteit van een potgrond wordt bepaald door de chemische, fysische en fytosanitaire kenmerken. Een potgrond qua chemische kenmerken heeft normaliter - uitzonderingen daargelaten - een pH van 5,5 - 6,1 een startvoeding voor ca. 4-6 weken en is goed gemengd

Potgronden worden samengesteld op basis van hoogveen, dat zeer weinig voedingsstoffen bevat en een lage pH heeft. Daarom moeten alle noodzakelijke voedingselementen aan de potgrond worden toegevoegd. Het gaat dan om zes hoofdelementen namelijk, kalk, stikstof, fosfaat, kali, magnesium en sulfaat. NPK staat voor stikstof (N), fosfaat (P) en kali (K).

Veen heeft van nature een hoge zuurgraad dus een lage pH(H2O)(3,5 - 4,5). Omdat de meeste gewassen groeien bij een specifieke pH-waarde worden bijna alle potgronden bekalkt. Hiermee worden de elementen als Ca en Mg toegediend

Alle noodzakelijke voedingselementen kunnen worden toegediend op basis van afzonder­lijke meststoffen. Dat betekent dat een groot aantal meststoffen apart moet worden gedo­seerd. Het is natuurlijk veel eenvoudiger om deze meststoffen vooraf te mengen zodat alleen dat mengsel behoeft te worden gedoseerd. De industrie heeft dat zeer eenvoudig gemaakt door mengmeststoffen te produceren waarin alle voedingsstoffen in een goede onderlinge verhouding zijn opgenomen. Bij de potgrondbereiding wordt veelal gebruik gemaakt van mengmeststoffen die hiervoor speciaal zijn samengesteld, namelijk Pg-mix. Deze meststoffen bevatten echter geen calcium en te weinig magnesium. Deze elementen worden via de kalk toegevoegd.

In het algemeen kan worden gesteld dat spoorelementen bij tal van groeiprocessen een zeer belangrijke rol spelen. Normaliter wordt met Pg-mix voldoende spoorelementen meegege­ven. In speciale omstandigheden waarbij een lage Pg-mix dosering wordt toegepast, kan het wenselijk zijn een specifieke bemesting met spoorelementen uit te voeren. Hoewel de benodigde hoeveelheden uiterst gering zijn kunnen ze voor een optimaal functioneren van de plant niet worden gemist. Overmaat kan evenwel ook sterk vergiftigend werken. Overmaat kan het gevolg zijn van onevenredige toediening, onderlinge tegenwerking van de elementen en een lage pH van de potgrond waardoor elementen te gemakkelijk oplossen in het bodemvocht. Met uitzondering van molybdeen (Mo) zijn ze bij een hoge pH slecht opneembaar.
De volgende spoorelementen worden onderscheiden, te weten een viertal metalen; ijzer (Fe), mangaan (Mn), zink (Zn), koper (Cu) en een tweetal niet-metalen; molybdeen (Mo) en borium (B) .

Tuinturf is doorvroren zwartveen en is nog steeds een erg belangrijke grond­stof voor de potgrondindustrie. Het wordt tot op dit moment vooral in Duitsland gewonnen uit het onderste deel van het veenprofiel, waarvan eerst het witveen en later de bontturf zijn gewonnen. Het zwartveen moet in natte toestand doorvrie­zen, waardoor de structuur verandert en waterhoudendver­mogen verbetert. Bij het bevrie­zen van vers, met water verzadigd, veen groeien er langzaam ijskristallen in het veen. Deze kristallen verbreken een deel van de overtollige verkle­vingspunten tussen de vaste stofdeel­tjes in de massa. De gemiddelde poriëngrootte neemt daardoor toe. Het merkwaardige is nu, dat deze toestand gefixeerd blijft als het veen ontdooit, mits het dooiwater wordt opgezogen door de ondergrond. Als het veen daarna aan de lucht wordt blootgesteld en gedroogd tot een vochtgehalte van 70 - 75%, treedt er nog wel enige krimp op, maar deze is veel geringer dan zonder voorafgaande bevriezing. Het resultaat is een min of meer poreus product, dat daardoor voldoende water kan opnemen en weer afstaan.